Van welke houtsoorten worden klarinetten gemaakt?
Je weet waarschijnlijk al dat sommige blaasinstrumenten van hout of kunststof worden gemaakt. Voor deze blaasinstrumenten worden een aantal verschillende houtsoorten gebruikt en soms zelfs een composiet materiaal van (kunst)hars en houtvezels. Elk materiaal heeft invloed op het klankkarakter van een instrument. Houtsoorten hebben verschillende oppervlakte structuren waardoor de manier waarop het geluid in de body weerkaatst verschilt tussen verschillende houtsoorten.
Deze eigenschappen zijn essentieel om instrumenten te maken die lang mee kunnen gaan en zuiver van klank en toon blijven. Het materiaal bepaalt de geluidskwaliteit van het instrument niet door zelf te trillen, maar de geluidskwaliteit wordt bepaald door de samenwerking van het materiaal met de trillende lucht in het instrument.
Het is belangrijk dat de trillende lucht in het instrument niet gedempt wordt. een van de factoren die de trilling dempen is een ruwe afwerking aan de binnenkant van de buis. Het hout dat gebruikt wordt voor een blaasinstrument heeft dus een hoge dichtheid en een fijne nerf om de gladste afwerking te maken.
De tweede factor in het behoud van het geluid heeft te maken met vocht. De adem van een muzikant bevat veel vocht en is warmer dan de buitenlucht. Waterdruppels die condenseren aan de binnenkant van het instrument bederven het geluid. Dus het hout moet een beetje vocht kunnen opnemen. Aan de andere kant is het ook belangrijk dat het hout niet vervormt wanneer het in aanraking komt met vocht. Wanneer het instrument vervormt, vervormt ook de klank. Ook kan het instrument barsten door vocht en temperatuurverschillen tussen de binnenkant en buitenkant van het instrument. De weerstand van het hout tegen vocht wordt vaak verder verbeterd door te oliën of door het hout te impregneren met paraffine.
Klarinetten die in Europa gemaakt worden moeten zich houden aan de EU-regels over hout. Europese klarinetten worden dus niet gemaakt van illegaal gekapt hout.
Waarom geen synthetische materialen?
Omdat Grenadille een bedreigde houtsoort is, zijn polymeren en composieten geïntroduceerd. Makers en spelers geven aan verschillen in geluidskwaliteit te horen tussen instrumenten gemaakt uit verschillende houtsoorten en alternatieve materialen. De door de mens gemaakte materialen hebben op dit moment nog nadelen in de klank.
De juiste materiaalkeuze en een verbetering in het productieproces maken het mogelijk om synthetische instrumenten te maken met een geluidskwaliteit die bijna gelijk is met de beste houten instrumenten. De Green Line van Buffet Crampon is daar de eerste van. Deze klarinetten worden gemaakt van Grenadille houtvezels gecombineerd met een hars.
Grenadille
Grenadillehout wordt gebruikt sinds het einde van de 19e eeuw / het begin van de 20e eeuw om klarinetten te bouwen. Dit is het meest populaire hout dat wordt gebruikt in de klarinetbouw. In het verleden was het gemakkelijk verkrijgbaar in grote hoeveelheden met een goede kwaliteit waardoor het ideaal was voor snelle, maatnauwkeurige massaproductie.
Dit hout heeft een van de hoogste dichtheden. Hierdoor is de grondtoon, evenals de hoge frequenties minder dominant, terwijl de middentonen juist eruit springen. Het resultaat is een compact, gecentreerd geluid met veel projectie en volume. Deze eigenschappen maakt grenadille klarinetten heel erg geschikt voor klarinettisten in grotere orkesten.
Door de hoge dichtheid is grenadille hout ook beter bestand tegen vocht.
Buxus
Buxushout was 300 jaar geleden het hout waar alle klarinetten van gemaakt werden. Dit omdat het goed klonk en omdat het goed te verwerken was. Sinds het begin van de 20e eeuw is het gebruik echter door de industriële productie en de mogelijkheid om exotisch hout uit verschillende kolonies te importeren, in de loop van de tijd afgenomen. De langzame groei van Buxus was nog een reden om over te stappen op een andere houtsoort. Er was gewoon niet genoeg hout om de vraag aan te kunnen.
Instrumenten gemaakt van buxushout hebben een enorm flexibel, rijk geluid. Zelfs bij een extreme dynamiek (Fortissimo tot pianissimo) en extreme toonhoogtes (hoog & laag). Vergeleken met Grenadille is het lichter en heeft buxus een zachter en ronder timbre.
Mopane
Mopane wordt nog niet zo heel lang gebruikt als klarinethout maar is langzaamaan de klarinetwereld aan het veroveren. In dichtheid en gewicht kan het worden vergeleken met Grenadille. Visueel wijkt de mopane af van de grenadille met een mooie rode kleur.
Qua klank bevindt Mopane zich halverwege tussen Grenadille en buxus. Het heeft een compactheid die lijkt op buxus, wat zorgt voor een nog groter dynamisch bereik. Het heeft een betere projectie dan Grenadille, waardoor een vol geluid ontstaat. Met deze veelzijdige klankeigenschappen, ontwikkelt Mopane-hout zijn eigen unieke, krachtige klank.
Cocobolo
Cocobolo heeft een lossere vezelstructuur, waardoor het bijzonder geschikt is voor diep klinkende instrumenten. Daarom wordt cocobolo vooral gebruikt bij het bouwen van bassethoorns en basklarinetten. Het geluid is minder compact, maar wel zachter, warmer en enorm kleurrijk met een duidelijke articulatie. Waardoor een uniek, interessant karakter ontstaat waar veel muzikanten de voorkeur aan geven. Doordat het geluid minder compact is cocobolo uiterst geschikt voor kamermuziek.
Kokus
Kokushout resoneert met een heel erg pure en aardachtig timbre. Kokus voelt flexibeler aan dan grenadille en ondersteunt een breed bereik aan dynamiek met een goede projectie. Dit hout is krachtig en produceert een mooie, volle resonantie die consistent is in alle registers. De articulatie voelt snel en responsief aan.
Dit tropische hout is inheems in West-Indië. Qua uiterlijk is Cocus medium tot donker roodbruin, met donkerdere zwartachtige strepen.
Kingwood
Kingwood heeft een glad geluid met een stralend timbre. De heldere reactie zorgt voor een enorme resonantie, flexibiliteit en moeiteloze projectie. Het voelt gemakkelijk om te spelen en reageert met snelle, zuivere articulatie. Dit hout zit vol met mogelijkheden in timbre en dynamisch bereik, en leent zich voor een schitterend bovenregister en een sterk, resonerend onderregister.
Kingwood komt uit Brazilië en is lid van de Rosewood-familie. Het uiterlijk is prachtig donker paarsachtig of roodachtig bruin met donkerdere zwarte strepen.
Composiet
Buffet Crampon maakt sinds 1994 Green Line-instrumenten. Green Line wil zeggen dat de body van het instrument is gemaakt uit een composiet van grenadille en kunsthars.
De akoestische eigenschappen van grenadille worden grotendeels behouden. De klank en aanspraak van het instrument worden nauwelijks beïnvloedt. Het grootste voordeel van een composieten klarinet is dat de body niet meer kan scheuren, wat deze klarinetten heel erg geschikt maakt om buiten te spelen.
Kunststof
ABS (kunststof) klarinetten zijn altijd beginnersklarinetten. Deze klarinetten zijn minder gevoelig dan houten klarinetten. Maar klinken wel minder mooi dan houten klarinetten. Het geluid van een ABS klarinet mist de warmte van het hout. De sterkte van het materiaal maakt dat deze klarinetten ideaal zijn voor kinderen.