Klarinet-informatie
Om de fabricage, het transport en het onderhoud gemakkelijker te maken, bestaat de klarinet uit vijf afzonderlijke delen die met met kurk bedekte pinnen in elkaar worden gestoken:
- het mondstuk (mouthpiece / samen met het riet en de rietbinder)
- het tonnetje (barrel)
- het bovenste deel (upper joint)
- het onderste deel (lower joint)
- de beker (bell)
Mondstuk
Moderne klarinetmondstukken zijn meestal gemaakt van hard rubber –eboniet- maar ook van glas, metaal of kunststof. Tegen het mondstuk komt een riet te liggen dat door het blazen een trilling maakt tegen het mondstuk waardoor het geluid ontstaat. Om het riet tegen het mondstuk te klemmen worden ligatures gebuikt. Meestal zijn deze gemaakt van leer of metaal. Klarinettisten die een klarinet gebruiken met een Oehler of Albert systeem gebruiken ook nog vaker een bladkoord dat ze om het mondstuk en riet wikkelen. Lees hier meer over houtblaasmondstukken, ligatures en rieten.
Het tonnetje
Het tonnetje heeft als belangrijkste functie de stemming van het instrument. Veel klarinettisten hebben verschillende tonnetjes van verschillende lengtes om ze te kunnen wisselen. Op deze manier passen ze zich aan, aan de speelomstandigheden en de toonhoogte die door het orkest is gekozen. De lengte van het tonnetje en de interne boring beïnvloeden de totale lengte van het instrument en daarmee de stemming. Professionele klarinetten worden vaak geleverd met twee tonnetjes die 1mm van elkaar verschillen.
De bovenkant en onderkant van de body kunnen ook uit elkaar worden geduwd, waardoor het instrument langer wordt. De klarinet is erg gevoelig voor elke wijziging van deze lengte, het verandert niet alleen de stemming maar ook de klank. Professionals kunnen de onnauwkeurigheid van het stemmen te compenseren door hun embouchuretechniek aan te passen. In extreme gevallen wordt het gebruik van tonnetjes van verschillende afmetingen onvermijdelijk.
De body
De twee delen van de body die zich tussen het tonnetje en de beker van het instrument bevinden, hebben gaten, ringen en kleppen. De body wordt verticaal doorboord door de boring (inwendig boren) en horizontaal doorboord op specifieke plekken (de toongaten). De toongaten die met je vingers worden gesloten zijn eenvoudige ronde gaten, met daarop vaak ringen, ook wel brillen genoemd. Er zijn een aantal verschillende systemen van kleppen die gebruikt worden. De rest zijn de toongaten die met kleppen moeten worden afgesloten, meestal omdat een klarinettist deze gaten niet kan bereiken met de vingers. De gaten van de kleppen zijn verzonken en omgeven door een verhoogde conische ring, waarop het in de klep geplakte posters de gaten luchtdicht afsluiten wanneer de toetsen gesloten. De polsters zijn gemaakt van leer, meestal zacht geitenleer, of van Goretex.
De body van een klarinet wordt meestal gemaakt van grenadillehout. Naast grenadille wordt buxus en cocobolo ook vaker gebruikt. Starters klarinetten worden vaker gemaakt van ABS-kunststof of eboniet. In 1994 ontwikkelde Buffet Crampon een composietmateriaal bestaande uit grenadille poeder en koolstofvezels, dit is hun "Green Line" lijn.
Het kleppenmechaniek is meestal gemaakt van verzilverd of verguld nikkelzilver.
Lees hier meer over Houtsoorten Lees hier meer over metaalsoorten
Toongaten
De vorm en afwerking van de toongaten hebben invloed op hoe de klarinet speelt en klinkt. Bij goedkopere klarinetten worden de toongaten recht geboord. Bij duurdere klarinet worden de toongaten meestal (met de hand) aan de binnenzijde van de klarinet conisch afgewerkt. Dit zorgt voor een donkerdere klank en maakt dat de klarinet makkelijker aanspreekt.
De boring
De vorm van de boring, het uitgeholde deel van de klarinet, is nauwelijks te zien als je het instrument bekijkt. Toch heeft deze vorm een grote invloed op de klank. Wanneer je boven door een klarinet heen kijkt lijkt het gewoon een rechte buis die in de beker wijder wordt. Er zijn wel zeker kleine verschillen in de boring die invloed hebben op de klank. Het tonnetje is onderaan vaak iets breder geboord en wordt de boring het onderstuk steeds wijder om in de beker volledig conisch te worden.
Een wijde boring zorgt ervoor dat de klarinet makkelijker en lichter is om te bespelen, wat goed is voor beginnende spelers. Wijder boringen zijn daardoor geschikt voor Jazz en pop. Een nauwere boring zorgt voor een donkerder geluid, meer weerstand en een meer ingetogen klank. Nauwere boringen zijn daardoor beter geschikt voor klassiek.
Natuurlijk zijn er veel meer factoren die de klank en keuze beïnvloeden. Niet alleen kenmerken van een klarinet maar ook verschillen in de wensen van de klanten qua muziekstijl of de setting waarin iemand speelt spelen een rol.
De beker
Het uitlopende uiteinde van de klarinet staat bekend als de beker. In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht versterkt de beker het geluid niet; het verbetert de gelijkheid van de toon van het instrument voor de laagste tonen. Voor de andere noten wordt het geluid bijna volledig bij de toongaten geproduceerd en is de beker minder relevant. Op bassethoorns en grotere klarinetten buigt de beker naar boven en naar voren en is meestal gemaakt van metaal.