Soorten saxofoons
De meest gebruikelijke saxofoonsoorten zijn de Sopraan-, Alt-, Tenor- en Baritonsax. Maar er zijn veel meer verschillende soorten, zoals de Sopranissmo-, Sopranino-, Mezzo Sopraan-, C-Melody, Bas-, Contrabas- en Subcontrabass-sax. Deze instrumenten zijn allemaal gestemd in es of bes, op de C-melody en de mezzosopraan na, want de C-melody is gestemd in C, en de mezzosopraan in F. Het volgende saxofoon choir heeft een mooie uitvoering van "the West Side Story".
Is een saxofoon een houtinstrument of een koperinstrument?
Een saxofoon behoort tot de houtinstrumenten omdat het een rietinstrument is. Adolphe Sax ontwikkelde de saxfoon met als voorbeeld de klarinet die tevens tot de houtinstrumtengroep behoort.
De sopranino
De sopraninosaxofoon is de kleinste sax die ontworpen is door Adolphe Sax. Dit instrument is gestemd in de toonsoort Es, en klinkt een octaaf hoger dan de altsax. Het is niet de kleinste saxofoon, die eer heeft de soprillo of sopranissimo. De sopraninosax wordt nog gebruikt maar komt maar zelden in een werk voor. Deze wordt nog geproduceerd door verschillende grote muziekfabrikanten, meestal op aanvraag. Het meest bekende gebruik van de sopranino is in het orkestwerk Boléro van Maurice Ravel.
De sopraan
De sopraan is de kleinste veelvoorkomende sax. Professionele modellen van de sopraan hebben als enige saxofoon vaker een hoge-G klep. De sopraan is een octaaf hoger gestemd dan de tenor in bes. Omdat dit instrument zo hoog gestemd is, is het lastiger om een noot goed te intoneren dan bij de lager gestemde leden van de saxofoonfamilie. De artiest Kenny G is de meest bekende sopraansaxofonist met zijn smooth jazz die vaak gebruikt wordt als sfeermuziek.
De alt
De altsaxofoon, ook wel de altsax of gewoon de alt genoemd, is een van de middelste leden van de saxofoonfamilie. De alt is gestemd in Es en is kleiner dan de tenor, maar groter dan de sopraan. De alt is een van de populairste instrumenten. Je hoort hem in pop, jazz en klassieke muziek maar ook in reggae en rock. Baker street van Gerry Rafferty is wel het meest bekende voorbeeld van een altsax solo in pop.
De tenor
Born to Run van Bruce Springsteen, je hebt het vast wel een keer gehoord. In dit lied hoor je een tenorsax solo van Clarence Clemons. De tenor is de grotere broer, óf zus, van de alt. De tenor is te herkennen aan de extra bocht in de hals. Deze heeft een altsax niet. Tenorsaxofoons zijn te horen in rock, jazz, blues en latin muziek. Tequila van the Champs is ook een deuntje wat bij iedereen wel bekend is.
De bariton
De baritonsaxofoon is de laagste veelgebruikte sax en is meestal terug te vinden in jazz, funk, blues en latin. De bariton is een octaaf lager gestemd dan een altsax. Hij is meteen te herkennen aan de drie opvallende bochten bovenaan het instrument. Het formaat en de prijs van deze sax maakt dit een lastig beginnersinstrument. Veel baritonsaxen zijn in handen van verenigingen en niet personen. Veel saxofoonkwartetten, bigbands en fanfare en harmonieorkesten gebruiken de baritonsax. Wil je weten hoe een baritonsaxofoon klinkt? Luister eens naar Baby Driver van Simon and Garfunkel.
De bas
De bassaxofoon is de op twee na grootste sax. Alleen de contrabas- en subcontrabassaxofoons zijn groter, maar deze worden alleen op aanvraag gemaakt. Bassaxofoons zijn vrij zeldzaam en worden door enkele merken gemaakt. De bes stemming van een bassaxofoon ligt een octaaf lager dan die van een tenor saxofoon. Dit instrument kom je het meeste tegen in jazz muziek uit de jaren 20. De bassaxofoon werd ook gebruikt in de originele muziek voor de West Side Story. Tegenwoordig wordt de bassax bijna niet meer gebruikt maar hij is nog te horen in sommige jazz muziek, in saxofoonkoren en af en toe in een concert band.
Andere soorten
De sopranissimo
De sopranissimosax, ook bekend als de piccolo- of soprillosax, is de allerkleinste saxofoon die er bestaat. De sopranissimo klinkt een octaaf hoger dan een sopraan en is gestemd in bes. Door zijn formaat is het lang te moeilijk geweest om hem te produceren. Er is op dit moment één bedrijf wat de sopranissimo maakt.
De mezzosopraan
In 1928 en 1929 werd de mezzosopraansax gemaakt door Conn. Door de beurskrach is deze saxofoon na 2 jaar uit productie gehaald en is daarna nooit meer in grotere oplages geproduceerd. De mezzosopraan zit tussen de alt en de sopraan in en is gestemd in F.
De C-melody
De C-melody had een groot voordeel. Omdat het instrument in C geschreven was hoefde veel muzikanten de muziek niet te transponeren. Dus was het mogelijk om bladmuziek voor bijvoorbeeld fluit, hobo, viool of piano te spelen zonder deze te hoeven omschrijven. De C-melody is iets kleiner dan de tenor en wordt ook wel eens de C-tenor genoemd. De C-melody was het meest populair in het begin van de 20ste eeuw en vooral in de jaren 20 waar veel reclame deuntjes, kerk hymnes en dansmuziek voor dit instrument werd geschreven.
De contrabas- en subcontrabas
De contrabas- en subcontrabassaxen zijn instrumenten die bijna nooit zijn geproduceerd. De contrabas heeft een oplage gehad van 10-20 instrumenten en van de subcontrabas zijn er maar enkele gemaakt. De contrabas is een octaaf lager gestemd dan de baritonsaxofoon in es. De subcontrabas is een octaaf lager dan de bassaxofoon in bes. In het volgende werk worden de subcontrabas en de sopranino naast elkaar gebruikt.
De tubax
Eigenlijk is de tubax geen lid van de saxofoonfamilie maar meer een vriend van je ouders die bij alle feestdagen aanwezig is. De tubax is in 1999 ontwikkeld door Benedikt Eppelsheim en heeft twee varianten de in es gestemde contrabas en de bes of c gestemde subcontrabas. Een tubax klinkt “honkier” dan de gemiddelde sax. De tubax valt buiten de saxofoonfamilie omdat de boring veel smaller is, en het instrument dunnere buizen heeft. Hier kun je naar een Tubax luisteren in een saxofoonsextetversie van “Flight Of The Bumblebee"