Onderhoud aan uw instrument

De oorzaken hiervan kunnen legio zijn: het ventielhuis is niet helemaal recht meer, er zitten kleine deukjes in de ventielen, in de binnen- of buitenschuif, een ventiel lekt of is door ouderdom versleten. Maar het is zelfs mogelijk dat ventielen of schuiven vanaf het begin niet goed lopen. Met een ventielreconstructie, -correctie of een schuifoptimalisatie zijn deze problemen voorgoed te verhelpen. Hieronder doen we een aantal tips aan de hand om het instrument zelf te onderhouden, maar wordt ook verteld welke methodes de specialist gebruikt om uw instrument in optimale conditie te brengen en te houden.

Zoals gezegd dient een instrument regelmatig inwendig schoongemaakt te worden. Eenmaal in de twee maanden kunt u dit doen met lauw-warm water en een beetje vloeibaar reinigingsmiddel. (Gebruik nooit heet of kokend water en/of soda). Leg het instrument een half uur in het water en spoel het daarna goed uit moet schoon, stromend water. (Ook weer zeker niet te heet!). Als u de ventielen reinigt, draait u eerst de ventieldoppen aan de onderkant eraf. Veeg ze vervolgens af met een nietpluizende doek. Voor het reinigen van het ventielhuis kunt u het beste speciale borsteltjes gebruiken. Deze zijn in de handel verkrijgbaar. Vervolgens zet u de ventielen in elkaar en gebruikt u ventielolie om ze weer soepel te laten lopen. Toch zult u na verloop van tijd merken dat u uw instrument niet meer geheel gereinigd krijgt als tevoren. Een speciale ultrasonoor reinigingsbad dat bij Muziekcentrale Adams wordt gebruikt, verwijdert alle kalkaanslag en bijvoorbeeld speekselresten die u niet meer kunt verwijderen door het instrument alleen in het water te leggen en af te spoelen.

Ventielen lopen niet
Ondanks het feit dat u wellicht regelmatig uw instrument grondig reinigt en goed onderhoudt, is het meest gehoorde probleem van koperen blaasinstrumenten dat de ventielen niet goed (meer) lopen. Een van de ingrepen om dit te verhelpen is door het ventielhuis te honen en de ventielen te honen en te nikkelen. Maar ‘honen’ is geen eenduidig begrip. Vaak wordt de term gebruikt als ventielen uit de hand worden ingeslepen of als ze met speciale pasta’s gangbaar worden gemaakt. Maar honen gebeurt met hoonstenen, die er zijn in verschillen maten en grofheden. Zo wordt het ventielhuis met een hoonsteen als het ware uitgeboord zodat het perfect recht en rond is. De ventielen zelf worden tussen twee hoonstenen helemaal recht gemaakt. Op drie plaatsen – boven, onder en in het midden – wordt met nauwkeurige apparatuur gemeten of de ventielen ook helemaal recht en rond zijn en ontdaan van alle oneffenheden.

Onderhoudsboekje
U kunt het nieuwe onderhoudsboekje voor koper- en houtinstrumenten gratis bij Adams Muziekcentrale afhalen of hier downloaden.

Weer perfect lopen
Nadat het ventielhuis en de ventielen zijn gehoond, worden de ventielen vernikkeld. Bij Muziekcentrale Adams gebeurt dat door ze hard te vernikkelen. Een procédé dat vanwege de complexiteit niet veel meer wordt toegepast, maar dat uit de oud-Amerikaanse tijd komt. Wie kent niet de perfect lopende ventielen van de Conn, Olds, Getzen en Edwards instrumenten. Exact op die manier worden ook de ventielen hard-vernikkeld bij Muziekcentrale Adams. Nadat de ventielen hard zijn vernikkeld worden ventielen en ventielhuis daarna zeer nauwkeurig gemeten. Vervolgens worden de ventielen teruggehoond totdat ze een fractie kleiner zijn als de diameter van het ventielhuis, zodat ze weer perfect lopen.

Uitgelijnde ventielen
Soms merkt een muzikant dat zijn instrument niet meer de toon produceert van voorheen en niet open klink. De oorzaak
hiervan is waarschijnlijk dat de gaten van de ventielen niet aansluiten op de gaten van het ventielhuis. De openingen sluiten niet 100% op elkaar aan. Dit geldt zowel wanneer de ventielen niet zijn ingedrukt als wanneer ze wel zijn ingedrukt. Onderzoek door de Amerikaan Bob Reeves heeft uitgewezen dat deze slechte uitlijning van de gaten in de ventielen en het ventielhuis kan lopen tot wel 4 millimeter! En dat terwijl een afwijking van 1/10 millimeter al zeer goed merkbaar is voor een muzikant. Adams heeft speciale apparatuur ontwikkeld om zeer precies deze afwijking te kunnen bepalen. Een van de methodes om de afwijking te verhelpen, is de dikte van de vilten onder ventielen aan te passen zodat de 2 gaten wel perfect aansluiten. Bij Muziekcentrale Adams wordt hiervoor in plaats van vilt speciaal geperst materiaal gebruikt dat geen vocht absorbeert en tot op 2/100 millimeter precies op de juiste dikte wordt gemaakt. Adams gebruikt dit speciale materiaal, omdat vilt uitzet als het nat wordt, waardoor de afstand niet meer klopt. Hetzelfde verhaal gaat op als de ventielen zijn ingedrukt. Ook hiervoor wordt het speciale materiaal gebruikt met een exact gemeten dikte om ervoor te zorgen dat de ventielgaten exact aansluiten op de gaten van het ventielhuis. Het resultaat hiervan is een instrument dat egaler speelt, met een betere toon en een beter geluid.

V-mechaniek trigger
Wanneer de ventielgaten en de ventielhuisgaten naadloos op elkaar aansluiten, kan het nog zijn dat u problemen ondervindt bij het bespelen van uw instrument. Bijvoorbeeld dat er problemen zijn met de stemming bij bepaalde tonen. Een oplossing hiervoor is om een trigger te plaatsen op uw instrument. Dit kan op de eerste of de derde pomp, maar dat heeft als nadeel dat u alleen die tonen kunt corrigeren die u met de eerste en/of de derde ventiel speelt. Vandaar dat het – wanneer het mogelijk is, zoals bij euphoniums en bassen – beter is om de trigger op de hoofdstempomp te plaatsen. Op die manier kunt u de stemming van alle tonen corrigeren. Muziekcentrale Adams heeft voor alle koperen blaasinstrumenten triggers ontwikkeld. Speciaal hieraan is dat deze wordt bediend middels een V-mechaniek. Dit houdt in dat de trigger de hoofdstempomp aan beide zijden bediend, zodat deze nooit blokkeert.

Cursussen en ervaring
Voor trombonisten is een bekend probleem dat hun schuif niet vlekkeloos loopt van boven naar beneden. Oorzaken hiervoor kunnen zijn dat er beschadigingen zijn aan de binnen- of buitenschuif, dat de schuif scheef is of dat deze krast of schuurt. Er zijn verschillende manieren om schuiven te richten. Speciale cursussen in onder andere de Verenigde Staten en een ruime eigen ervaring heeft Muziekcentrale Adams geleerd hoe schuiven exact gericht en nagemeten kunnen worden. Daarnaast is er een procédé ontwikkeld om minuscule krasjes en deukjes uit de schuif te verwijderen. En uw schuift loopt als nooit tevoren. Wilt u meer informatie over een van de hierboven beschreven onderwerpen, dan kunt u contact opnemen met Muziekcentrale Adams, telefoon 0475-560700, door een e-mail te sturen naar [email protected].