Taal:
Adams Musical Instruments - Together in Music

Klarinetsystemen

Er bestaan een aantal verschillende klepsystemen voor klarinet. De 2 meest bekende zijn het franse Böhm- en het duitse Oehler-systeem. Elk systeem heeft een andere boring en een ander kleppensysteem. 

Wanneer je een beschrijving van een klarinet leest staat er vaak 17/6 of 22/6 bij. Dit is een manier om het aantal kleppen en ringen/brillen dat een klarinet heeft duidelijk te maken. Een 17/6 klarinet heeft 17 kleppen en 6 ringen. En een van 22/6, je raadt het al, 22 kleppen en 6 ringen. Hieruit kun je vaak ook al afleiden welk systeem een klarinet gebruikt.

Böhm-systeem

Het Böhm-systeem is het meest gebruikte systeem in Nederland. Het systeem is eerst ontwikkeld voor de dwarsfluit door Theobald Böhm. Hyacinthe Klosé en Auguste Buffet jeune hebben dit systeem later aangepast voor klarinet. Van dit systeem hebben de onderdelen van de klarinet, voornamelijk de ringen en kleppen, hun naam gekregen.

Dit is verreweg het meest gebruikte systeem. Sinds het begin van de 20ste eeuw hebben alle klarinetten buiten Duitsland, Oostenrijk en Rusland het Böhm systeem. Een standaard Böhm systeem heeft 17 kleppen en 6 ringen. Er bestaan ook Böhm klarinetten met een systeem van 18/6 en 19/6. Deze klarinetten hebben 1 of beide van onderstaande extra kleppen.

Linker Es-klep

De linker Es-klep. Dit is eigenlijk geen extra klep maar een extra toets zodat je de Eb-klep ook met de linker pink kan bedienen. Dit kan lastige passages gemakkelijker maken. Als je een linker es niet vaak gebruikt kan deze klep in de weg zitten. Het is heel makkelijk om deze klep te laten verwijderen zonder dat dit verder invloed heeft op de werking van de klarinet. 

De lage F correctie-klep

De lage F correctie-klep. Klarinetten klinken vaak op de lage F iets te laag. Daarom hebben sommige professionele modellen een extra klep waardoor je de lage F iets verhoogd wordt in stemming.

Oehler-systeem

Het Oehler-systeem is voor klarinetkleppensysteem ontwikkeld door Oskar Oehler. Het voegt toongaten toe om intonatie en akoestische tekortkomingen te corrigeren, met name van de noten B en F, waar je verschillende vingerzettingen voor moest gebruiken. Het Oehler-systeem wordt vooral gebruikt in Duitsland en Oostenrijk. En wordt daarom ook wel het Duitse systeem genoemd.

Het systeem heeft meer kleppen dan het Böhm-systeem, tot 27 zelfs! Het heeft ook een smallere boring en een langer, smaller mondstuk. De klank lijkt daardoor veel op een klarinet met een Albert mechaniek.

Een klarinet met een Oehler systeem heeft standaard 20 kleppen en 6 ringen.

Albert-systeem

Het Albert-systeem is ontwikkeld door Eugène Albert. Dit systeem wordt nog steeds gebruikt, door klarinettisten die Wit-Russische, Russische, Oekraïense en Turkse, Klezmer en Dixieland-stijlen uitvoeren. Zij kiezen voor dit systeem omdat het warmer klinkt en meer volume heeft in het lage register.

Een klarinet met Albert-systeem is te herkennen aan het bredere mondstuk, het kortere wat bollere tonnetje, de overblaasklep aan de voorkant waarvan de bediening aan de achterkant zit en de rollers bij de kleppen die met de pinken bedient wordt. Dat laatste zie je ook wel vaker bij saxofoons.

Een klarinet met een Albert systeem heeft meestal 20 kleppen en 6 ringen en wordt op dit moment niet meer gemaakt.

Reform Böhm-systeem

De door Fritz Wurlizer ontworpen Reform Böhm-systeem combineert de boring van een “duitse” Albert klarinet met het mechaniek van de “Franse” Böhm klarinet. Het beste van 2 werelden zou je kunnen zeggen. Dit soort klarinetten worden vaak gekozen door professionele muzikanten vanwege de volle warme klank en de goede speelbaarheid van het Böhm-systeem.

Omdat de klarinetten met het originele Böhm-systeem qua klank de laatste 20 jaar heel erg zijn opgeschoven richting het Reform Böhm-systeem wordt dit systeem weinig meer gebruikt.